Zapraszamy do kolejnego artykułu z cyklu Okiem SPECjalistów - tym razem o wsparciu rówieśniczym autorstwa p. Dominiki Kuźdub.

Wsparcie rówieśnicze. Empatia w działaniu – jak możemy pomóc sobie nawzajem?

Wsparcie rówieśnicze to złożony proces, odgrywa on bardzo ważną rolę w profilaktyce zdrowia psychicznego. Młodzi ludzie często szukają wsparcia u swoich równolatków.  Rówieśnicy często lepiej rozumieją specyfikę wyzwań, przed którymi stoi druga osoba. Działa to na korzyść w tworzeniu atmosfery zaufania i zrozumienia. Dzięki temu osoby korzystające z takiego wsparcia mogą poczuć
się mniej samotne, a także zdobyć nowe perspektywy na rozwiązywanie trudności.

Ważne jest, aby wsparcie było oparte na zaufaniu, empatii i wzajemnym szacunku. Warto jednak pamiętać, że w przypadku problemów, które są poważne niezbędna jest profesjonalna pomoc specjalisty. 

Wsparcie rówieśnicze może przybierać różne formy: od rozmów poprzez wspólne działania
po wzajemne inspirowanie i motywowanie. Może to być formalna pomoc np. uczestnictwo w grupach wsparcia lub nieformalna koledzy w klasie, grupa przyjaciół. Okazywanie wsparcia może być wyrażone poprzez zwyczajną rozmowę, dzielenie się radami, zapewnienie o swojej obecności i chęci pomocy
w trudnych momentach. 

We wsparciu rówieśniczym ważne jest, aby słowa były pełne empatii, zrozumienia i motywacji. Oto przykłady słów i zwrotów, które mogą być używane w takim wsparciu:

1. „Jestem tutaj dla ciebie” – wyrażenie gotowości do pomocy i obecności.
2. „Rozumiem, że przechodzisz teraz przez trudne chwile” – pokazuje empatię i zrozumienie trudności drugiej osoby.
3. „Masz prawo czuć się tak, jak się czujesz” – akceptacja emocji drugiej osoby.
4. „Nie jesteś sam/a” – poczucie wspólnoty i solidarności.
5. „To minie, razem damy radę” – dodanie otuchy i nadziei.
6. „Czuję, że to dla ciebie trudne, ale wierzę w ciebie” – motywowanie i podkreślanie wiary
   w siłę drugiej osoby.
7. „Możesz na mnie liczyć” – zapewnienie o wsparciu w trudnych chwilach.
8. „Jestem dumny/a z tego, jak sobie radzisz” – wyrażenie uznania i podziwu dla wysiłków.
9. „Wspólnie znajdziemy rozwiązanie” – zaoferowanie współpracy i pomocy w szukaniu rozwiązań.
10. „Chcesz porozmawiać?” – zachęta do otwarcia się i rozmowy o problemach.

Te słowa i zwroty pomagają zbudować atmosferę zaufania, poczucia bezpieczeństwa i wsparcia, które są kluczowe w procesie wsparcia rówieśniczego.

Należy unikać zwrotów: 

1. „Nic Ci nie będzie” - bagatelizowanie problemu drugiej osoby.
2. „Głowa do góry! Myśl pozytywnie” - deprecjonowanie stanu psychicznego.
3. „Postaraj się o tym nie myśleć” - unikanie konfrontacji z sytuacją problemową.
4. „Ze mną też tak było. Zobaczysz, przejdzie Ci” - nieokazanie wsparcia, brak podejmowania wysiłku.
5. „Nie wiem, jak Ci pomóc”- nie wyraża żadnego wsparcia - nie wiem, ale jestem i się staram!
6. „Musimy Cię ogarnąć!” - brak akceptacji emocji drugiej osoby.

Wsparcie rówieśnicze jest bardzo ważne, bo daje narzędzia do radzenia sobie w sytuacjach trudnych. Rówieśnicy dają poczucie zrozumienia i nadziei. Mimo to, wsparcie rówieśnicze pozostaje nieocenione w codziennym życiu – w budowaniu więzi i radzeniu sobie z emocjami. Tworzenie przestrzeni
do wzajemnej pomocy wśród rówieśników przynosi korzyści zarówno jednostkom, jak i całym społecznościom. Bardzo ważne, aby pomaganie nie naruszało osobistej strefy komfortu. Warto pomagać z umiarem szanując swoje granice i możliwości. Pomaganie innym wymaga wsparcia -  warto dzielić się swoimi obawami z dorosłymi, jeżeli sytuacja tego wymaga. Czasem kolega/przyjaciel prosi o zachowanie tajemnicy - warto pamiętać jednak, że jeśli sytuacja wiąże się z zagrożeniem życia lub zdrowia niezwłocznie należy powiadomić osoby dorosłe. 

Pomagając sobie nawzajem dzieci mogą liczyć na wsparcie dorosłych. W szkole mogą zwrócić się o pomoc do każdego nauczyciela, psychologa, pedagoga, dyrekcji, wychowawców, tutorów, pracowników szkoły, rodziców  (swoich i innych uczniów), starszych kolegów czy innych rówieśników. Czasem jeden gest, jedno słowo wsparcia jest cenniejsze niż wielkie czyny robione na pokaz.